Blitt sånn eller født sånn ...

Tekst: Hilde K. Kvalvaag Illustrasjon: Anna Karoline Bjørdal

«Eg lot han få lov å være med å skjære opp frukten, for han hadde vore så flink å leike før på dagen», seier avdelingsleiaren.

Kvar dag når det er tid for å skjære opp frukt i barnehagen står han klar. Alle barna leiker vidare til frukten er servert, unntatt min vesle tass som har utnevnt seg sjølv til fruktassistent. Han ser på mens avdelingsledaren (som han set høgt), set kniven i epler, appelsiner og bananer.

– Jeg kunne stått sånn hele dagen og sett på jeg, seier han.

– Du er ein flink assistent, seier ho.

Kvifor får mannen min og eg barn som på død og liv skal gjere motsatt av alle andre? Er det vår skyld at barnet foretrekk å skjære opp frukt, framfor ein god omgang politi og røvar. Kor gjekk det gale? Er det gale? Det er vel bedre at han skjer opp frukt enn at han slår nokon i hovudet. Men altså, kva betyr dette eigentleg, at han kunne tenke seg å stå sånn heile dagen.



Hadde det ikkje vore betre at han var på utkledningsrommet og leikte brannmann, eller at han bygde med puter på puterommet? Kunne han ikkje berre kasta seg inn i leiken og vore kul og populær. Det hadde vore så deilig. Deilig for meg.

Kvifor får mannen min og eg barn som på død og liv skal gjere motsatt av alle andre?

Men den vesle guten gjer eigne val, endå er han ikkje tre år, men han veit kva han liker, han liker å sjå på når avdelingsledaren skjer frukt. For då kan han jo også få seg ein god prat, snakke litt om ho skumle dama i Hakkebakkeskogen, eller om drager eller steinalderen. 

Eg tar det med ganske stor ro. Heime elskar han jo å leike. «Jeg vil leke. Kom og lek med meg i teltet». Så vi sit krumbøygde i leiketeltet frå grålysningen av, leiker at vi er ein båt i eit hav omgitt av hai. Etterpå er det togbygging. Lego. Puslespel. Maling. Sytten episoder av Peppa Gris.

Men heilt rolig er eg ikkje. Er det mine eigne særheiter eg ser i spegelen? Har eg hatt han for mykje med på kjøkkenet? Har vi lært han opp til å bli veslevaksen? Eller er vi skuldige i å gje han gener for å gå mot straumen.

Er det mine eigne særheiter eg ser i spegelen?

«Det er vel bedre at han skjer opp frukt enn at han går rundt som ein lilla dinosaur», seier mannen min. «Tenk på broren hans. Han låg jo i sandkassen og såg opp på skyene i årevis. Leiking dreiv han ikkje med. I dag er han den mest sosiale av oss alle.» 

Forskarane kallar det «foreldredeterminisme», viss noko går gale er det foreldra sin feil. Men kva vil vi ha? Skal alle gjere det same? Leike på likt, springe i flokk. Eg sjølv, liker eg å springe i flokk? Nei, det gjer eg faktisk ikkje. Eg synes det er veldig kjedelig med lange møter, eg passar veldig godt på sjølvstendigheita mi, livnærer meg delvis med å skrive, sit aleine i år etter år med setningane, og synest det er det beste i verda. Ja, og mannen min har heimekontor. Liker best å bestemme over seg sjølv, ja.

«Vi i barnehagane er for opptatte av det sosiale, av vennskap, det gjer at vi gløy-mer andre eigenskaper hjå barnet som er like viktig», seier kusina mi som er pedagogisk leiar i ein barnehage i Oslo. Ho meiner at konsentrasjon, kreativitet og aleineleik får for lite merksemd. Orda hennar gjer meg både glad og litt bekymra.

Pedagogane i barnehagen er kloke. Dei lar fruktassistenten beholde jobben inntil vidare. Men som meg har dei ei forventning om at han bør kaste seg inn i leiken. På med brannmannkostymet og dragedrakta. Vi jublar saman når det skjer.

Men vi må hugse å juble like høgt for den vesle guten som finn gleda i eit grønt eple og ein god prat.

Tekst: Hilde K. Kvalvaag, forfatter, journalist, sosialantropolog, Nordnesbuar og mor til fire barn frå 2 til 21 år. 

Illustrasjon: Anna Karoline Bjørdal, illustratør, bosatt i Bergen. Hun jobber og selger kunsten sin på Myte Illustrations på Bryggen sammen med to andre kunstnere, men har også en nettbutikk: akbillustrations.storenvy.com